Një shpatull e mbaj gjithmonë pak më poshtë se tjetra, kur eci. Babai bënte shaka me
këtë. Ai thoshte se kur më shikonte mua i dukej sikur po ecte rruga, që kishim përballë
shtëpisë.
Mbase dhe ndaj unë eci me një shpatull mënjanë. A pjerrtas nuk di ta them mirë.
Kështu thoshte babai se i dukej sikur ecte rruga. E në fakt rruga është aty akoma. Edhe
shtëpia është aty. Ne nuk jemi më aty. Babai nuk jeton më. Kurse unë dhe nëna jetojmë
larg.
Nëna akoma kërkon patate si ato që mbillte në oborr. Provoi t’i mbillte edhe këtu ku
jemi. Provoi të gatuante disa prej tyre. Një lugë gjellë provovoi. E derdhi gjellën dhe më
pas doli në oborr e shkuli gjithë patatet e tjera nga rrënjët. S’i hapi gropat me duar si
bëntë kur unë isha e vogël.
S’e kisha parë asnjëherë më parë, nënën ashtu. Në ballë i ishte fyrë një damar aq shumë. Duart i dukeshin sikur kishte derdhur bojë jeshile mbi to. Unë e pashë dhe heshta. Dy ditë më pas, guxova ta pyes përse i shkuli patatet ashtu. U përgjigj vetëm se gjella nuk kishte shije me ato patate.
E më pas vazhdoi:
-Këtu as toka nuk është njësoj. Gjella nuk kishte shije me ato patate.
-Mbase e ke nga që të ka marrë malli për shtëpinë.
Pas kësaj më tha vetëm të heshtja. Qëkur kur babai ndërroi jetë, nëna nuk flet shumë.
Më shumë më thotë të hesht. ‘’Hesht, Shena’’. Unë duhet të hesht. Ka momente sikur
nëna më thotë që edhe kujtimet e mia duhet të heshtin. Kujtimet e fëmijërisë. Edhe ato
duhet të heshtin. Nuk mundem as të kujtoj se si ishte të kthehesha nga shkolla. As
Bardhën nuk mundem ta kujtoj më.
Edhe kujtimet për Bardhën duhet të heshtin. Bardha ishte një dhi e vogël. Ishte e bardh
ndaj edhe unë e quajta Bardha. Babai thoshte se edhe Bardha kishte mësuar të ecte si
mua. Mënjahohet edhe Bardha, thoshte duke qeshur. Të gjitha kujtimet fëmijërisë duhet
t’i ngri edhe mos t’ia kujtoj nënës. Vetëm heshtje.
Nëna fajëson fshatin ku babai lindi, për atë që i ndodhi. Edhe emrin tim më duket se nuk
e duron dot më. Kjo ndodh sepse babai më vendosi pjesën e fundit të fshatit. Shena
është mbaresa e emrit të fshatit ku ai u lind.
Sikur të kishim ikur më parë, nuk do kishte ndodhur ajo që ndodhi. Kështu shprehet
nëna. Luhatjet e humorit të saj nuk besoj se do të ndalen më. Ajo thotë se toa nuk
është si atje, por nuk e do atë tokë sepse e fajëson për atë që i ndodhi babait. Natën
para se të fle, i mbyll sytë edhe mendoj sikur jam sërish atje.
Sikur unë Shena dhe fshati i babait jemi sërish bashkë. Edhe Bardha është aty. Edhe
mullarët me kashtë. Rruga e pjerrët është po aty. Në fund të saj janë dy mullarë. Edhe
aty janë pjerrtas. Pas atyre babai mbillte gjithmonë patate. Patatet që nxirret nga gropat
e para, i piqnim në zjarr natën dhe numëronim. Kur isha e vogël babai më frikësonte më thoshte se duhet iknim se dhelpra natën zmadhohet edhe na hante si ha pulat. Kur isha 11 vjeçe e kuptova se ky ishte një gënjeshtër që të çoheshim dhe ikim në shtëpi. Kur e kuptova i mbajta inat një javë.
Sonte para se të fle do kujtoj vazot me lule. Tani në shtëpi as lule nuk mund të sjell më.
Nëna s’i duron dot. Lulet e shqiponjës i kujtoj më shumë. Gjethet e tyre se si hapeshin. I
vështroja ditë pas dite teksa hapeshin.
Një lule shqiponjë nëna e kishte vendosur përballë tavolinës së ngrënies. E vështroja
teksa haja përditë. E, tani nuk e kemi më një lule të tillë. Tani nuk kemi më fare lule. Një
ditë Bardha i kafshoi disa lule nënës. Mënyra se si Bardha përtypte lulet e nënës dhe
babai vetëm qeshte. Bardha shikonte nënën në sy dhe vazhdonte të hante lulet nuk
ndalej. Nëna që e shikonte me inat sikur donte t’i thsohte fli, fli dhe sot se nesër ta
rregulloj unë ty. Edhe babai që vetëm qeshte. Një ndër kujtimet më të bukura që kam.
Po këto unë i kam ngrirë. Për këto kujtime unë duhet të hesht sepse nëna nuk mundet
t’i durojë. Ajo fajëson dashurinë që babai kishte për fshatin e tij. Sikur ta kishte dashur
më pak thotë ne do kishim ikur dhe ai mbase do jetonte akoma. Unë fajësoj nënën. I
gjithë është një rreth fajësimi.
Po dashuria për vendin ku u linda? Ku ka mbetur, ajo pyes. Nënë nuk mundem ta pyes.
Ajo thotë vetëm hesht Shena, hesht. E fajëson atë vend, po sërish thotë se toka nuk
është si atje dhe se patatet nuk kanë shije se atje.
Kujtoj edhe dritaret, prej druri. Babai i bëri me bojë jeshile. Këtu kam më shumë se atje.
Vetëm se këtu nuk ndihem Shena si Shena që isha atje. Mbase kur ikën nga vendi
yt…nga vendi ku u linde, si shenjë hakmarrje që po ikën ai vend merr diçka nga ty.
Një pjesë të Shenës e ka mbajtur ai vend nga inati a dhimbja që unë ika. Këtë nuk di ta
them, unë. Vendet nuk flasin. E vetmja që di është se unë nuk jam më si Shena që isha
atje.
Sikur një pjesë timen e ka kafshuar nga trupi. Nuk e kam ndjerë në fillim. Sikur të ishin
dy Shena. Kjo që jam tani, jam me një copë të kafshuar. Duhet të kthehem. Të gjej
copën që më kafshoi nga dhimbja a inati nuk e di. Po ja që edhe vendet kafshojnë!
Kush e di ç’trishtim dhe dhimbje ndjen ai vend. Shena vendi dhe Shena unë. Ama nuk
besoj se duhet të ketë faj. Shena si vend u mësua të shikonte Shenën mua aty. Të
ndjente hapat e mi, fyrmën time, zërin tim edhe lotët e mi.
Nuk ka faj që më ka kafshuar dhe ka mbajtur një copë timen aty. Unë ika dhe e
braktisa. Duhet të kthehem. Duhet të kthehem te Tërshena që të bëhem Shena e plotë.
Tërshena quhet fshati. As të plotë nuk mund ta shqiptoj prej nënës.
Tani ajo e quan Shena. Jemi dy Shena, prej nënës sime. Duhet të kthehem, duhet të
kthehem te Shena që të bëhëm Shena e plotë.
Do nisem që nesër, pa i treguar gjë nënës. Do i them vetem se kam një udhëtim pune.
Do kthehem dhe vetëm nga ai vend do marr vetëm patate. Do i fus në valixhe dhe do i
mbjell në oborr.
Vetëm kështu nëna mund ta dojë sërish atë vend dhe të pranojë të
kthehet sikur edhe një herë të vetme te shtëpia ku u rrita unë.
Nuk mundem më kështu. Duhet të kthehem. Duhet të gjej një biletë dhe të kthehem.
Kthimi si do jetë?
Kthimet janë sikur të ndalet fryma derisa të jesh atje nga ku ke ikur. Orët kanë kaluar
dhe ja ku jam. Jam te Shena si thoshte im atë për të qenë Shena e plotë.
Dera e shtëpisë është shkatërruar. Nuk ka faj që është shkatërruar. Mbase edhe ajo ka
mbajtur mëri që ne ikëm dhe i dha fund, ashtu si im atë i dha fund jetës. Babai im vrau
veten.
Po. Babai im vrau veten dhe nëna fajëson vendin për atë që ndodhi. Babai vrau veten
pasi vëllai i tij u gjet i vdekur. Vëllai i babait humbi jetën në një shtyllë elektrike. Nuk pati
fajtor për këtë.
Mungesa e një fajtori bëri që babai im t’i jepte fund jetës. Dhe tani jemi Shena dhe
Shena. Të përshkruaj si është tani këtu nuk mundem. Ka shumë dhimbje. Duhet të
marrë sa më parë patatet dhe të iki te nëna. Nuk mundem ta përballojë më këtë fajsim. Nëna duhet ta pranojë dhe ta dojë këtë vend sërish. Vendi nuk ka asnjë faj me atë që bëri babai. Më shumë inat kam me aktin e babait se sa vendit.
Edhe xhamat ishin thyer. Askush nuk më njohu. Koha ndryshon shumë. Koha i bën të
gjitha. Nuk dua të tregojë më shumë. I kam me vete patatet, ama akoma nuk jam ndjerë
e plotë. Unë jam Shena e kafshuar akoma.
Tri ditë më pas jam në shtëpi te nëna. Ajo akoma nuk ka kuptuar gjë. Patatet i kam
mbjellë në kopësht. Akoma as këtë nuk e ka kuptuar. Kur ta kuptojë do t’i them se i
mbolla për të hequr mërzinë që më vjen prej punës.
Dhe momenti final ka ardhur. Jemi unë dhe nënë në tavolinë me dy pjata gjellë me
patate para. Zëri i nënës thyen çdo heshtje.
-Kjo është hera e parë që t’i gatuan pasi ne kemi ardhur këtu.
Unë nuk i flas, fus në gojë lugën e parë me gjellë me patate. U ndjeva e plotë pasi ajo
luge gjellë u fundos në stomakun tim. Në gjuhën time kisha shijen e Shenës së babait.
Po isha e plotë.
Të gjitha këto veprime i bëra me sytë ngulur te pjata. Copëzat e patateve kishin zjerë
shumë. Po ende mbaheshin në këmbë. Ende qëndronin në këmbë në atë pjatë gjelle.
Kur i ngrita sytë nëna kaloi poshtë në stomak lugën e parë.
Edhe heshtja e kujtimeve u thye.
-Shena, këto janë patate nga Tërshena. Ku i gjete, Shena ?
-Isha atje. Dera i kishte dhënë fund si babai. Edhe xhamat ishin thyer. Nuk pati faj
Shena e babait. As babai nuk pati faj. Mos më thuaj të hesht! Mos më mos! Ne kemi faj
ne që ikim. Vendi nuk ka faj!
-Shena, të lutem më lër të mbaroj pjatën me gjellë. Po më shuhet dhimbja më lër. Unë
do kthehem atje ta gjej fajtorin. Ai vend nuk më ka faj.
Pasi nëna mbaroi pjatën me gjellë më zgjati dorën. I mbajtën të bashkuara. Pjatat me
gjellë ishin bosh. Ama jo ne. Unë dhe nëna pas shumë vitesh nuk ishim më të
kafshuara.
Na u kthye ajo copë shpirt që na u kafshua nga dhimbja. Që në lugën e parë e ndjeva.
Teksa patatja zbutej në gjuhën time, shija e vendit tim ishte sërish te mua. Unë ndjeva
në gjuhën time vendin tim sërish.
Gjuha ime dhe vendi im ishin bashkë të mua sërish. Shena dhe Tërshena u bënë
bashkë kur luga e parë e asaj gjelle me patate u fundos në stomak. Vendi nuk ka faj.
Fajtorë jemi ne që ikim nga vendi ynë pa gjetur fajtorët që na kanë bërë të ikim. Shena
dhe Tërshena u bënë bashkë nga një lugë me gjellë patatesh. Kaq pak, u desh pas
shumë vitesh që kisha qenë e kafshuar nga malli.
Tregimi ''Shena'' është përzgjedhur si një ndër dhjetë tregimet më të mira në konkursin e Shkrimtarëve të Rinj nga ''Instituti i Kërkimeve Urbane''. Linku ku është publikuar së bashku me tregimet e tjera ( https://drive.google.com/file/d/1aukr3uPjGVHETryetrqt5hIb_aVdZ97C/view?usp=sharing
Comments